Wybory samorządowe już 21 października 2018 r. Poprzedzająca je kampania wyborcza nabiera tempa, wypada zatem postawić istotne, z punktu widzenia ładu przestrzennego miasta, pytanie: jak kwestię reklam wyborczych reguluje tzw. Uchwała Krajobrazowa, uchwalona dnia 22 lutego 2018 r przez Radę Miasta Bochnia (zwana dalej Uchwałą Krajobrazową)?
DOTYCHCZASOWY BRAK DOSTATECZNEJ REGULACJI PRAWNEJ
Tytułem przypomnienia wskazać należy, że do momentu wejścia w życie Uchwały Krajobrazowej, ustawa kodeks wyborczy zawierała jedynie lakoniczne zapisy regulujące, iż plakaty wyborcze i hasła wyborcze mogą być umieszczana na ścianach budynków, przystankach komunikacji publicznej, tablicach i słupach ogłoszeniowych, ogrodzeniach, latarniach, urządzeniach energetycznych, telekomunikacyjnych i innych, po uzyskaniu zgody właściciela lub zarządy nieruchomości, obiektu lub urządzenia. Miały być one nadto umieszczane w taki sposób by można je było usunąć bez powodowania szkód. Dodatkowo, zgodnie z przepisami ustawy o drogach publicznych, umieszczenie w pasie drogowym plakatów wyborczych bez uzyskania stosownej decyzji administracyjnej zezwalającej na zajęcie pasa drogowego, skutkować winno było usunięciem takiego plakatu z pasa drogowego, jak również wymierzeniem w drodze administracyjnej kary pieniężnej. Wskutek znikomej regulacji prawnej przedstawionej wyżej dziedziny, polskie miasta na okres kampanii wyborczej, w niczym nieposkromiony sposób, „ozdabiane” były reklamami wyborczymi. Problem ów dotyczył również Bochni.
BOCHEŃSKA UCHWAŁA KRAJOBRAZOWA – DOBRA ZMIANA?
Opisana wyżej sytuacja powinna ulec diametralnej, bez wątpienia pozytywnej, zmianie wraz z wejściem w życie Uchwały Krajobrazowej, która to bardzo szczegółowo reguluje zasady i warunki sytuowania obiektów małej architektury, ogrodzeń, tablic i urządzeń reklamowych na terenie całej Gminy Miasta Bochnia. Co ważne, Bocheńska Uchwała Krajobrazowa zawiera również regulacje dotyczące reklam wyborczych, które zdefiniowano jako tymczasowe tablice lub urządzenia reklamowe, zawierające treść promującą kandydatów w wyborach powszechnych, sytuowane w miejscach widocznych w przestrzeni publicznej wyłączenie na czas kampanii wyborczej, wyborów, do 30 dni po ich przeprowadzeniu.
Uchwała Krajobrazowa dzieli Gminę na sześć obszarów. Na całym obszarze Gminy, z wyłączeniem obszaru piątego tj. „Strefy ekspozycji krajobrazu przyrodniczego”, na którą składają się tereny lasów, zieleni urządzonej (w tym Parku Rodzinnego Uzbornia), zieleni nieurządzonej, rejon dawnej kolejki wąskotorowej, rejon rzeki Raby, częściowo rzeki Babica, Potoku Gróbka, Krzeczowskiego oraz Chodenickiego, dozwolone jest lokowanie reklam wyborczych. Kluczowym jest jednak to, że reklamy wyborcze nie mogą być już sytuowane w przestrzeniach publicznych na oknach, drzwiach, balkonach, przystankach, urządzeniach infrastruktury technicznej i drzewach, tj. w miejscach gdzie w poprzednich kampaniach wyborczych, zarówno do wyborów samorządowych jak i parlamentarnych czy prezydenckich, reklamy wyborcze były najczęściej lokowane, wpływając tym samym negatywnie na ład przestrzenny miasta. Aktualnie, umieszczanie jakichkolwiek reklam wyborczych w wyżej wymienionych miejscach jest już wprost zakazane przez Uchwałę Krajobrazową.
To jednak nie wszystko. Pamiętać również należy, że wszelkie reklamy wyborcze sytuowane na obszarze Gminy Miasta Bochnia powinny spełniać wymogi przewidziane w Uchwale Krajobrazowej dla poszczególnego rodzaju tablic i urządzeń reklamowych. Zatem dany Komitet Wyborczy planując rozmieszczenie swoich reklam wyborczych, winien w pierwszej kolejności dokonać analizy szczegółowych wymogów dla danego rodzaju tablicy lub urządzenia reklamowego, w danym obszarze miasta. Przykładowo, planując reklamę wyborczą w formie potykacza, należy ustalić jakie są warunki sytuowania potykaczy na danym obszarze w rozumieniu Uchwały Krajobrazowej.
Z uwagi na wielość definicji zawartych w Uchwale Krajobrazowej, jak również wysoki stopień jej szczegółowości, z całą pewnością Uchwała Krajobrazowa nie jest aktem prawnym łatwym do zrozumienia bez głębszego namysłu. Dodatkowo, świadomość mieszkańców Bochni o obowiązywaniu Uchwały Krajobrazowej jest wciąż niewielka. Dlatego też, z pewną nadzieją odnotować należy fakt, że na zbliżającym się posiedzeniu Komitetu Rewitalizacji Miasta Bochnia, jeden z punktów porządku obrad dotyczył będzie materii będącej przedmiotem niniejszej publikacji. Wezwanie wszystkich zarejestrowanych komitetów wyborczych do przestrzegania prawa, w szczególności Uchwały Krajobrazowej ze wskazaniem na odpowiednie jej zapisy jest bez wątpienia koniecznością.
PILNA POTRZEBA DALSZYCH PRAC NAD WDROŻENIEM UCHWAŁY KRAJOBRAZOWEJ
Pamiętać również należy, że już wiosną 2019 r. upłynie 12-miesięczny okres dostosowania wszystkich obiektów małej architektury, tablic i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń do wymogów Uchwały Krajobrazowej. Brak dostosowania do wymogów Uchwały Krajobrazowej stanowił będzie podstawę do nałożenia kary pieniężnej. Oczywiście z jednej strony można rzec, że skoro nieznajomość prawa szkodzi, to w gestii obywateli jest zapoznanie się z obowiązującą Uchwałą Krajobrazową, jej zinterpretowanie a następnie wdrożenie. Z drugiej zaś strony, można podążyć śladem wielu innych polskich miast, które to na krótko po wejściu w życie swojej uchwał krajobrazowej, w okresie dostosowawczym, opublikowały różnego rodzaju katalogi dobrych praktyk, przewodniki po uchwałach krajobrazowych, które niezależnie od nazewnictwa, w każdym przypadku stanowiły poradnik dla projektantów, w jaki sposób projektować tablice i urządzenia reklamowe, by te spełniały wymogi danej uchwały krajobrazowej. Publikacja tego rodzaju dokumentu stanowiącego niejako komentarz do konkretnej uchwały krajobrazowej, znacząco ułatwia jej wdrożenie i ogranicza ryzyko zaistnienia konfliktów interpretacyjnych. Mając powyższe na względzie, niezwłoczne opracowanie dokumentu stanowiącego przewodnik po Uchwale Krajobrazowej wydaję się być w zupełności zasadnym, wręcz koniecznym postulatem, zaś sam Komitet Rewitalizacji Miasta Bochnia, pełniący funkcję forum współpracy i dialogu między interesariuszami rewitalizacji z organami gminy, stanowi platformę wprost idealną do wyznaczania kierunków prac nad rzeczonym przewodnikiem po Uchwale Krajobrazowej.
Jak nasze miasto poradzi sobie z wdrożeniem Uchwały Krajobrazowej? Pierwszy sprawdzian właśnie się rozpoczął – kampania do wyborów samorządowych pozwoli na pierwsze oceny.
Piotr Cholewa